Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững giai đoạn 2021–2030, tỉnh Đồng Nai tiếp tục khẳng định vai trò là một trong những trung tâm công nghiệp lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Với vị trí địa lý chiến lược, kết nối thuận lợi với các trung tâm kinh tế – cảng biển – sân bay lớn, Đồng Nai đã và đang trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Việc triển khai công tác rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện quy hoạch các khu công nghiệp (KCN), khu kinh tế (KKT), khu công nghệ cao (KCNC) trong thời gian qua không chỉ mang ý nghĩa đáp ứng yêu cầu phát triển công nghiệp của địa phương mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn về chiến lược phát triển vùng và quốc gia.
Thực hiện Nghị quyết số 66.2/2025/NQ-CP ngày 28/8/2025 của Chính phủ về điều chỉnh Quy hoạch tỉnh Đồng Nai (mới), Ban Quản lý các Khu công nghiệp, Khu kinh tế tỉnh Đồng Nai đã khẩn trương triển khai công tác rà soát, cập nhật dữ liệu, tổng hợp và đề xuất các nội dung quy hoạch liên quan đến lĩnh vực công nghiệp, khu kinh tế và khu công nghệ cao. Công tác này được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành và chính quyền địa phương, bảo đảm tính thống nhất, khoa học, phục vụ kịp thời yêu cầu của UBND tỉnh trong quá trình điều chỉnh, cập nhật quy hoạch.
Theo Quyết định số 586/QĐ-TTg ngày 03/7/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quyết định số 1489/QĐ-TTg ngày 24/11/2023 phê duyệt quy hoạch tỉnh Bình Phước thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến 2050; và Quyết định số 1259/QĐ-TTg ngày 24/10/2024 về điều chỉnh quy hoạch tỉnh Bình Phước, tỉnh Đồng Nai (sau sáp nhập) có tổng cộng 81 khu công nghiệp nằm trong quy hoạch phát triển, với tổng diện tích 39.126,77 ha, 01 khu công nghệ cao diện tích 497 ha và 01 khu kinh tế diện tích 25.846 ha. Trong đó, Ban Quản lý các KCN, KKT Đồng Nai được giao quản lý 3.535,17 ha, bao gồm phần diện tích khu kinh tế cửa khẩu Hoa Lư và các khu công nghiệp trực thuộc.
Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có 58 khu công nghiệp đã được thành lập với tổng diện tích 21.911,22 ha, trong đó có 43 khu công nghiệp đang hoạt động với diện tích 14.729,72 ha và 15 khu công nghiệp đã được thành lập nhưng chưa đi vào hoạt động với tổng diện tích 7.181,50 ha. Ngoài ra, Khu kinh tế cửa khẩu Hoa Lư đã được thành lập giai đoạn 1, có diện tích 3.535 ha, bao gồm các khu chức năng như KCN Hoa Lư (348 ha), KCN Ledana (425 ha) và các KCN khác trong KKT (870 ha). Khu công nghệ cao tỉnh Đồng Nai cũng đã được thành lập một phần, diện tích 207 ha, từng bước hoàn thiện hạ tầng và thu hút các dự án công nghệ cao, nghiên cứu phát triển và đổi mới sáng tạo.
Trong 9 tháng đầu năm 2025, hoạt động đầu tư trong các KCN, KKT, KCNC đạt được kết quả ấn tượng. Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thu hút đạt 1,865 tỷ USD, bằng 99,2% kế hoạch năm 2025 (1,880 tỷ USD). Vốn đầu tư trong nước đạt 44.310,51 tỷ đồng, tương đương 198,7% kế hoạch (22.300 tỷ đồng). Các dự án thu hút mới chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp có giá trị gia tăng cao như sản xuất chất bán dẫn, linh kiện điện tử, cơ khí chế tạo, sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, dệt may công nghệ cao… Không có dự án nào thuộc nhóm ngành nghề gây ô nhiễm môi trường hay thâm dụng lao động, phù hợp với định hướng phát triển công nghiệp bền vững của tỉnh.
Tính đến hết tháng 9/2025, các KCN, KKT, KCNC trên địa bàn Đồng Nai đã thu hút được 46 quốc gia và vùng lãnh thổ với tổng số 2.702 dự án, trong đó có 1.887 dự án FDI với tổng vốn đầu tư đăng ký 36,259 tỷ USD (vốn thực hiện 27,260 tỷ USD) và 815 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn 144.212,57 tỷ đồng. Các quốc gia đứng đầu về số lượng và vốn đầu tư là Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc và Singapore.
Sản xuất công nghiệp trong các khu công nghiệp của tỉnh tiếp tục duy trì ổn định. Dù chịu ảnh hưởng từ biến động kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp FDI tại Đồng Nai vẫn thể hiện năng lực thích ứng cao, linh hoạt trong hoạt động sản xuất, duy trì chuỗi cung ứng và mở rộng sản xuất. Ngành điện tử, cơ khí chế tạo tiếp tục giữ vai trò động lực tăng trưởng, trong khi các ngành dệt may, da giày và gỗ dù gặp khó khăn về thị trường xuất khẩu vẫn chủ động mở rộng sang các thị trường mới như ASEAN, Trung Đông và châu Phi, đồng thời chuyển hướng sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.
Công tác đầu tư xây dựng hạ tầng KCN cũng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Trong 9 tháng đầu năm 2025, các công ty hạ tầng đã đầu tư hơn 845,52 tỷ đồng và 20,09 triệu USD để phát triển, nâng cấp các hạng mục thiết yếu như giao thông nội bộ, hệ thống cấp thoát nước, cây xanh, nhà xưởng xây sẵn, hệ thống xử lý nước thải tập trung, bồi thường giải phóng mặt bằng và san lấp. Lũy kế đến nay, tổng vốn đầu tư xây dựng hạ tầng các KCN trên địa bàn tỉnh đạt 24.925 tỷ đồng và 214,37 triệu USD. Hệ thống hạ tầng của các KCN ngày càng đồng bộ, hiện đại hơn, đáp ứng tốt yêu cầu sản xuất, môi trường và thu hút đầu tư.
Song song với đó, công tác quy hoạch và điều chỉnh quy hoạch được triển khai tích cực. Sau khi Quy hoạch tỉnh được phê duyệt, Ban Quản lý đã hoàn thành phê duyệt quy hoạch phân khu cho 4/16 KCN gồm Long Đức 3, Phước An, Bàu Cạn – Tân Hiệp (giai đoạn 1) và Xuân Quế – Sông Nhạn (giai đoạn 1). Đến nay, còn 26 dự án KCN, KKT, KCNC chưa có quy hoạch chi tiết, trong đó 12 KCN đã được UBND tỉnh chấp thuận danh mục lập quy hoạch tại Văn bản số 14174/UBND-KTN ngày 14/11/2024, 12 hồ sơ quy hoạch được chuyển từ tỉnh Bình Phước (cũ), và 2 hồ sơ mới sau hợp nhất. UBND tỉnh Đồng Nai đã có Văn bản số 5839/UBND-KTN ngày 22/9/2025 chấp thuận chủ trương giao Ban Quản lý xử lý việc điều chỉnh, thay thế danh mục hồ sơ lập quy hoạch và tổ chức thẩm định, phê duyệt dự toán chi phí lập quy hoạch mới.
Dự kiến đến quý I/2026, Ban Quản lý sẽ hoàn thành phê duyệt quy hoạch cho 14 khu công nghiệp còn lại và đến cuối năm 2026 hoàn thành quy hoạch toàn bộ 26 khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao trên địa bàn. Đây là bước tiến quan trọng nhằm đồng bộ hóa quy hoạch công nghiệp của tỉnh, làm cơ sở pháp lý và thực tiễn cho công tác thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng, cũng như điều phối phát triển kinh tế vùng.
Qua quá trình rà soát, Ban Quản lý nhận thấy cần thiết phải điều chỉnh quy hoạch để phù hợp với yêu cầu phát triển công nghiệp hiện đại. Hầu hết các khu công nghiệp hiện nay được hình thành từ giai đoạn đầu của công nghiệp hóa, là KCN đa ngành, có hiệu quả đóng góp chưa cao. Do đó, trong giai đoạn tới, cần mạnh dạn chuyển hướng phát triển các KCN theo mô hình thế hệ mới như KCN – Đô thị – Dịch vụ, KCN sinh thái, KCN chuyên sâu, KCN công nghệ cao. Mô hình này cho phép kết hợp chặt chẽ giữa không gian sản xuất và không gian đô thị, góp phần tiết kiệm đất đai, phát triển hạ tầng đồng bộ, cải thiện đời sống người lao động và nâng cao giá trị gia tăng của ngành công nghiệp.
Một số khu công nghiệp quy mô lớn trên 1.000 ha như Bàu Cạn – Tân Hiệp và Xuân Quế – Sông Nhạn được đề xuất phát triển theo mô hình KCN – Đô thị – Dịch vụ, bảo đảm hài hòa giữa sản xuất, sinh hoạt và dịch vụ thương mại. Các KCN thuộc khu vực trung tâm của tỉnh sẽ được đánh giá, lựa chọn phát triển theo hướng chuyên sâu, công nghệ cao hoặc sinh thái, tùy theo lợi thế vị trí và ngành nghề.
Bên cạnh đó, Ban Quản lý cũng đề xuất bổ sung và điều chỉnh quy hoạch một số khu công nghiệp, khu chức năng quan trọng. Cụ thể, bổ sung 6 KCN đã được HĐND tỉnh Bình Phước (cũ) thông qua chỉ tiêu sử dụng đất tại Nghị quyết số 22/2025/NQ-HĐND ngày 20/6/2025, gồm KCN Minh Hưng – Sikico giai đoạn II (498,8 ha), các KCN Đông Nam Đồng Phú (4.196 ha, gồm 4 khu: 1.087 ha tại xã Đồng Phú và 3 khu còn lại tại xã Tấn Lợi với diện tích 1.227 ha, 1.120 ha và 684 ha), cùng các dự án hạ tầng thương mại – cảng ICD – nhà máy xử lý chất thải tại khu vực này. Đồng thời, bổ sung KCN Bình Phước (450 ha), KCN Minh Hưng (484,65 ha), KCN Đồng Nơ (442,6 ha) và KCN Tân Khai (240 ha).
Ngoài ra, các KCN Xuân Quế – Sông Nhạn và Bàu Cạn – Tân Hiệp được bổ sung thêm các giai đoạn 2, 3 với tổng diện tích mở rộng hơn 4.000 ha; riêng khu kinh tế cửa khẩu Hoa Lư đề xuất bổ sung 1 KCN mới diện tích 239,61 ha để đáp ứng nhu cầu phát triển công nghiệp khu vực biên giới. Một số KCN mới theo đề xuất địa phương cũng được cập nhật như KCN Xuân Hòa giai đoạn 2 (700 ha), KCN tại phường Đồng Xoài (500 ha) và KCN tại An Khương – Lộc Khánh (412 ha).
Để bảo đảm quy hoạch khả thi, Ban Quản lý kiến nghị rà soát, bổ sung quy hoạch ngành điện, nhất là việc bố trí các trạm biến áp 110kV trong hoặc liền kề ranh giới KCN nhằm bảo đảm nguồn điện ổn định cho hoạt động sản xuất. Các KCN như Long Đức 3, Bắc Đồng Phú II, Nam Đồng Phú II, Tân Khai II, Minh Hưng III (giai đoạn II), Bình Phước, Đồng Nơ, Phước Bình 2, Minh Hưng – Sikico II, Bàu Cạn – Tân Hiệp, Xuân Quế – Sông Nhạn, Phước An… hiện đều cần được bổ sung hạ tầng điện trong quy hoạch ngành.
Đối với Khu kinh tế cửa khẩu Hoa Lư, theo quy hoạch chung đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Ban Quản lý đề nghị cập nhật bổ sung các dự án “Chợ, siêu thị biên giới” và “Chợ, bãi xe” tại các vị trí quy hoạch phù hợp với phương án phát triển hạ tầng thương mại. Đây là các dự án có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy giao thương, dịch vụ logistics và xuất nhập khẩu hàng hóa qua biên giới.
Mặc dù thời gian triển khai quy hoạch tỉnh chưa dài, nhưng thực tế phát sinh nhiều yếu tố cần rà soát, cập nhật để bảo đảm phù hợp với yêu cầu phát triển mới. Đoàn Kiểm toán Nhà nước khi đánh giá chính sách thu hút đầu tư của tỉnh đã chỉ ra rằng giá trị đóng góp bình quân của 1 ha đất KCN/năm tại Đồng Nai vẫn còn thấp so với các tỉnh lân cận, do phần lớn các KCN đa ngành có hiệu quả kinh tế chưa cao. Do vậy, việc định hướng phát triển các mô hình KCN thế hệ mới, chuyên sâu và đồng bộ với đô thị là hướng đi tất yếu.
Công tác điều chỉnh, cập nhật quy hoạch không chỉ giúp định hình rõ hơn không gian phát triển công nghiệp của tỉnh mà còn tạo cơ sở pháp lý quan trọng để triển khai các chính sách thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng, sử dụng đất hiệu quả và bền vững. Trong thời gian tới, Ban Quản lý các KCN, KKT Đồng Nai tiếp tục tăng cường công tác phối hợp với các sở, ngành, địa phương nhằm hoàn thiện cơ sở dữ liệu quy hoạch, tiến tới xây dựng hệ thống dữ liệu không gian (GIS) về KCN, KKT của tỉnh. Đây sẽ là nền tảng cho việc chuyển đổi số trong quản lý nhà nước, hỗ trợ doanh nghiệp, nhà đầu tư tra cứu thông tin, đồng thời nâng cao hiệu quả điều hành, giám sát quy hoạch.
Với quyết tâm đổi mới, tinh thần chủ động và phương pháp làm việc khoa học, Ban Quản lý các KCN, KKT Đồng Nai đang nỗ lực từng ngày để hoàn thiện hệ thống quy hoạch, thúc đẩy đầu tư hạ tầng, phát triển các khu công nghiệp theo hướng xanh, thông minh và bền vững. Cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, sự phối hợp của các sở, ngành và địa phương, công tác quy hoạch KCN, KKT của Đồng Nai trong giai đoạn mới hứa hẹn sẽ mang lại những đột phá mạnh mẽ, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và khu vực.
Trong tương lai gần, khi các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao được đầu tư hoàn thiện theo quy hoạch, Đồng Nai sẽ tiếp tục giữ vững vai trò đầu tàu công nghiệp của cả nước, trở thành trung tâm sản xuất hiện đại, năng động, thân thiện môi trường, góp phần thực hiện thành công mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.